Het is al weken het gesprek van de dag: de niet aflatende toestroom van vluchtelingen uit met name Afghanistan, Irak en Syrië. In nauwelijks zeewaardig te noemen rubber bootjes proberen zij onder andere via de Griekse eilanden Kos, Samos en Mytilini (Lesbos)de EU binnen te komen op zoek naar een beter maar vooral ook veiliger bestaan. Ruim 300.000 vluchtelingen hebben in 2015 tot dusver Griekenland weten te bereiken en u kunt zich de impact hiervan op de bevolking van genoemde eilanden voorstellen. In deze column besteden we aandacht aan de situatie op Mytilini in de periode 3 tot en met 17 september 2015, en we u te overtuigen dat u nog steeds een heerlijke vakantie op deze eilanden kunt doorbrengen!
Nb: in deze column wordt zowel voor het eiland Lesbos als de hoofdstad de Griekse naam Mytilini gebruikt.
Motivatie voor deze column:
Vandaag, zondag 20 september 2015, wil ik na een heerlijke nazomerse boswandeling gaan beginnen aan de eerste van een serie van drie columns over de vluchtelingenproblematiek op de Griekse eilanden. Alvorens mijn persoonlijke ervaringen op onze website te plaatsen om deze met u te delen, lees ik nog gauw even het laatste nieuws hieromtrent. I Kathimirini bericht dat bij een aanvaring tussen een ferry en een vluchtelingenboot welke onderweg was naar Mytilini, tenminste 13 mensen worden vermist waaronder 6 kinderen. Het is de tweede vluchtelingenboot die deze zondag zinkt. Eerder meldde de Griekse kustwacht dat ruim 24 mensen worden vermist voor de kust van Mytilini. Gisteren, zaterdag 19 september 2015 verdronk een 5 jarig Syrisch meisje. Vele vluchtelingen proberen nog voor de naderende herfst en winter en de daarmee gepaard gaande weersomslag in de EU een veilige toevluchtshaven te vinden.
Onderstaand een verslag van mijn persoonlijke beleving van de situatie gedurende mijn vakantie op Mytilini in de periode van 3 tot en met 17 september 2015. Het is niet gebruikelijk dat ik mijn persoonlijke ervaringen op onze website met u deel. “Vanwaar dan deze uitzondering?” zult u zich wellicht afvragen. Oorlogen, burgeroorlogen en de dreiging van Islamitische Staat (IS), hebben miljoenen mensen op de vlucht doen slaan. Wanhopige mensen laten familie en vrienden achter en met slechts enkele persoonlijke bezittingen welke in een rugzak passen verlaten zij hun vaderland. Vele duizenden euro 's kost de levensgevaarlijke overtocht in rubber boten waarmee u uw kinderen niet eens het water van een strandbad op durft te laten gaan. De reddingsvesten zijn eveneens van slechte kwaliteit. Zij vallen in handen van niets ontziende mensensmokkelaars. Met duizenden per dag bereiken zij de Griekse eilanden om vandaar door te reizen naar het west Europese land waar zij asiel willen aanvragen. De Europese politiek draalt, aarzelt en twijfelt over de wijze waarop de vluchtelingen moeten worden opgevangen, waardoor de aanvankelijke euforie onder de vluchtelingen over het bereiken van de EU plaats maakt voor het besef dat men in een mensonterende en vrijwel uitzichtloze situatie terecht komt.
Opvallend hierbij is dat in Griekenland, dat zelf zwaar getroffen is door de economische crisis, er veel particuliere initiatieven zijn om de vluchtelingen zo goed mogelijk op weg te helpen. Bewoners, enkele hulporganisaties en toeristen slaan de handen in een, maar de Griekse politiek laat het tot dusver afweten. Een bijkomstig, zeer zeker ook bijzonder ernstig probleem is gelegen in het feit dat de grote touroperators bezig zijn met hun “inkopen” voor het vakantieseizoen 2016. Bij het contracteren van accommodaties zullen zij terdege rekening houden met de negatieve beelden welke ons via de media bereiken. Waarschijnlijk zullen er minder contracten worden afgesloten en deze zouden in vele opzichten ook wel eens bijzonder ongunstig uit kunnen vallen voor de uitbaters van de accommodaties. Wederom dreigt de zo belangrijke toeristische sector, waarvan een groot deel van de eilandbevolking afhankelijk is, hard te worden getroffen. Wat kunt u als toerist verwachten als u besluit uw vakantie op een van de Griekse eilanden waar vluchtelingen aankomen door te brengen? “Bederft” het de vakantiepret?
Mijn ervaringen op Mytilini, leest u vooral de gehele column:
Na een voorspoedig verlopen vlucht van Amsterdam naar Mytilini, verloopt de transfer naar onze accommodatie in Eftalou per coach veel minder voorspoedig. In het drukke centrum van de hoofdstad Mytilini komen we slechts stapvoets vooruit. De chauffeur probeert een plekje te vinden om de touringcar te kunnen parkeren, onderwijl druk bellend om een vervangende bus te regelen. We krijgen een sightseeing langs de haven. Overal in het havengebied zien we op ieder beschikbaar stukje grond tentenkampen van vluchtelingen. In Mytilini vindt dan ook de eerste registratie plaats en van hieruit worden zij met een ferry naar de haven van Piraeus gebracht om vervolgens naar noord Europa door te reizen. De massaliteit heeft een behoorlijke impact op me: natuurlijk ken ik de beelden uit de media, maar nu rijd je “comfortabel” door een stuk mensonterende wereldgeschiedenis. Na een oponthoud van een kleine veertig minuten kunnen we overstappen op de vervangende touringcar en kan de transfer richting Mythimna, Petra en Eftalou worden voortgezet. Overal langs de route naar het noordelijke deel van het eiland lopen vluchtelingen in zuidelijke richting langs de weg: veel jonge mannen, maar ook vrouwen met zuigelingen, kleine kinderen, een enkele bejaarde. De meeste van hen zijn aangekomen op de stranden van Eftalou en Skala Sikaminia, waar de zeestraat tussen Turkije en Mytilini “slechts” een kleine dertien kilometer breed is. Dit gegeven heeft tot gevolg dat vele duizenden hier de overtocht maken en dat zij zich na behouden aankomst met honderden te voet op weg begeven naar de hoofdstad: een reis waar zij drie volle dagen over zullen doen, wandelend in de brandende zon. Opvallend is dat tijdens de transfer op de opmerking na dat “de vluchtelingen niet bedelen of stelen en dus ongevaarlijk zijn” (!) door de hostess met geen woord over de actuele situatie werd gerept. Uit gesprekken met gasten van een andere touroperator blijkt dat ook zij niet werden geïnformeerd!
Tips voor onderweg:
Let op: mocht u een auto huren om dagtochtjes over het eiland te gaan maken dan dient u er rekening mee te houden dat er vluchtelingen over de weg in zuidelijke richting lopen of zelfs uitrusten op de weg indien er voldoende schaduw is. Met name na bochten is het goed uitkijken! Vooral op de kustweg van Skala Sikaminia naar Mythimna en de hoofdweg van Mythimna naar Mytilini is het uitkijken! Op de overige wegen ligt het weinig voor de hand dat u vluchtelingen tegenkomt.
Let op: hoewel de voorschriften zijn gewijzigd is het meenemen van vluchtelingen in een (huur-) auto niet zonder meer toegestaan: u dient zich te melden bij de kustwacht als u voornemens bent vluchtelingen een lift te geven. (situatie: september 2015)
Let op: zowel Grieken als toeristen kunnen onverwacht stoppen om vluchtelingen vervoer dan wel levensmiddelen en water aan te bieden. Dit gebeurt helaas niet altijd op een geschikte plaats langs, maar meestal op de weg. Houdt u ook hier rekening mee.
Let op: hulporganisaties raden u af om te stoppen om mensen mee te nemen of om levensmiddelen uit te delen. Hoe u wel een bijdrage kunt leveren leest u verderop in deze column.
De situatie in Mythimna en Eftalou:
Ook bij het busstation in Mythimna is het een drukte van belang. In het historische stadje blijkt achter het schilderachtige haventje een eerste noodopvang te zijn. Op de veranda van taverna “Captains Table” hebben hulporganisaties provisorisch een informatiepunt ingericht. Hier kunt u als toerist informatie inwinnen over de actuele situatie en de mogelijkheden om hulp te bieden. In deze serie van drie columns komt ook de jonge Nederlandse vrijwilligster Emma Eggink aan het woord over dit aspect van het vluchtelingenprobleem.
Genietend van de ondergaande zon op mijn balkon met zeezicht, hoor ik geanimeerd pratende en lachende vluchtelingen over de kustweg aan ons hotel voorbij lopen. Sommigen druk bellend met het thuisfront om te melden dat zij de oversteek veilig hebben volbracht. Ook in de nacht trekken groepjes vluchtelingen richting Mythimna, een spoor van kapot gestoken rubberen boten, reddingsvesten, kapot gelopen schoenen en lege waterflessen achterlatend. De bermen langs de weg richting Kalloni liggen bezaaid.
De volgende middag brengen we een bezoekje aan Myhimna. Het gezellige stadje dat tegen een met een machtige burcht bekroonde heuvel omhoog klimt, baadt in de Griekse nazomer zon. De winkeltjes hebben hun koopwaar in de smalle, hellende straatjes uitgestald, en op de terrassen zitten toeristen te genieten van een hapje en een drankje. Enkele vluchtelingen lopen langs het haventje op zoek naar de tijdelijke opvang of om van daaruit te beginnen aan hun tocht in zuidelijke richting. We besluiten een praatje te maken bij de vrijwilligers van de hulporganisaties welke zijn neergestreken op de veranda van taverna “Captains Table” en spreken met Emma Eggink over hoe wij een steentje kunnen bijdragen.
Tips van een hulporganisatie:
Let op: wilt u een bijdrage leveren: u kunt bij vrijwel iedere supermarkt in Mythimna geld doneren. U ontvangt dan een reçu en de supermarkt geeft aan de hulporganisatie het bedrag door. Zij besteden dit bedrag in de supermarkt zodat de plaatselijke bevolking, naast de inspanningen die zij levert om de vluchtelingenstroom te verwerken, ook een bescheiden inkomen genereert.
Let op: mocht u zelf goederen willen aanschaffen voor de vluchtelingen; de hulporganisaties adviseren u onderstaande artikelen te doneren:
kleine flesjes water
lang houdbare melk
baby melkpoeder
vruchtensap
gesneden brood
kaas in plakken (broodbeleg)
kip of kalkoen in plakken (broodbeleg)
chocolade pasta (broodbeleg)
fruit
Pampers No4
pijnstillers voor volwassenen en kinderen
anti muggenbeet crème
verbandmiddelen/pleisters
Mocht u tijdens een wandeling vluchtelingen ontmoeten wordt een vriendelijke groet bijzonder op prijs gesteld. Allen hebben een al een gevaarlijke en vermoeiende reis achter de rug. U zult merken dat velen de Engelse taal nauwelijks machtig zijn. Meestal hebben zij geen tijd te verliezen en dus ook geen tijd voor een praatje. Anderen weten een gesprekje wel te waarderen.
Voor meer informatie:
Facebook: Help for refugees in Molyvos: www.facebook.com/HelpForRefugeesInMolyvos
De situatie in Petra en Anaxos:
De Griekse kustwacht draait overuren: een schip en een helikopter speuren de zeestraat tussen Turkije en Mytilini af naar mogelijke vluchtelingen in nood. Vanaf mijn balkon kan ik de volgepakte rubber bootjes aan land zien komen. Tijdens één nacht zie ik het zoeklicht van het schip van de kustwacht zwenken over het donkere zeewater, hopend dat het loos alarm is.
We brengen heerlijke dagen door aan het strand van Anaxos en ook in de badplaats Petra is nauwelijks iets te merken van wat zich elders op het eiland afspeelt. Het nieuwe toeristentreintje “Village Train” pendelt vrolijk tussen Petra en Mythimna heen en weer met aan boord genietende toeristen. Wel is het opletten op de weg tussen de afslag Anaxos en Mythimna. Zigzaggend rijden we voorzichtig tussen de honderden vluchtelingen door. Hoe snel went dit beeld, ongelofelijk. Kenmerkend zijn hun positieve instellingen en hun lachende begroetingen. Aangrijpend is de vermoeidheid van de kleintjes, op de arm of aan de hand meelopend moeten ook zij deze voettocht volbrengen.
Veranderingen?
Ongelofelijk maar waar: in de tweede week van onze vakantie bespeuren we ingrijpende veranderingen: de dagelijkse optocht van vluchtelingen langs de weg naar de hoofdstad is vrijwel verdwenen. Langs de kustweg rijden vrachtauto 's af en aan om de achtergelaten rubberboten en reddingsvesten op te ruimen. Het busstation in Mythimna is vrijwel verlaten. Vluchtelingen worden met bussen naar de hoofdstad gebracht. Een enkel groepje probeert de hoofdstad nog te voet te bereiken. We staan verbaasd over deze onverwachte ontwikkelingen. Ook als we tijdens de transfer door Mytilini rijden blijkt dat alle tentenkampjes in de haven zijn opgeruimd. Helaas zouden deze veranderingen van korte duur blijken te zijn. Tijdens de transfer naar de luchthaven in Mytilini kwamen we langs het busstation van Mythimna waar mensen op het trottoir onder aluminiumfolie sliepen, ook liepen er weer mensen langs de weg.
Tot slot:
Enkele dagen nadat wij onze vakantie hadden geboekt, bleek het vluchtelingenprobleem op Mytilini onhanteerbare vormen aan te nemen. Toch besloten we onze vakantie niet om te boeken, we wilden en konden onze ogen niet sluiten voor dit menselijke drama dat zich op de Griekse kusten voltrekt. We besloten te gaan genieten van onze welverdiende vakantie, maar ook te informeren naar mogelijkheden om ons steentje bij te dragen. We brachten een heerlijke zomervakantie door op Mytilini. De eilandbewoners waren vriendelijk en gastvrij als altijd en leverden hun bijdrage ondanks hun eigen financiële problemen. Hierover kunt u lezen in de gastcolmn van Dolf van der Ley. Hij werkt voor een touroperator en woont al vijftien jaar in Mythimna.
Hopelijk laat u zich er niet van weerhouden een vakantie te boeken naar een van de eilanden waarop de bootvluchtelingen aan komen. Zoals de hostess van onze reisorganisatie zei: “ze zijn ongevaarlijk”. Het blijven heerlijke en zonovergoten vakantiebestemmingen waar het goed toeven is op strand en terras!
Gerelateerde columns:
Lesbos: vakantie en vluchtelingen: deel 2: een bewoner: vakantie-en-vluchtelingen-deel-2-een-eilandbewoner
Lesbos: vakantie en vluchtelingen: deel 3: een hulpverlener: nog niet beschikbaar
Vakantiebestemmingen: Lesbos: een veelzijdig eiland: vakantiebestemmingen-lesbos-een-veelzijdig-eiland
Op deze column rust copyright: Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enigerlei vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier. Dit is alleen mogelijk na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
