In noord westelijk Europa associëren wij herfst met regen, mist en toememende koude. Als toerist kumen we het nauwelijks voorstelllen maar ook in Griekenland is dat niet anders. Terwijl dorpen langzaam leeglopen: zomerbewoners verlaten hun geboortedorp en keren terug naar de steden: en de laatste toeristen keren huiswaards , terwijl langzaam maar onmiskenbaar ook in Griekenland de herfst haar intrede doet.

In deze herfst column enkele leuke tips om ook de herfst op een “ouderwetse” manier te doorstaan. Zet de deur open en begroet de herfst met een warm welkom!

De zomergarderobe kan worden opgeborgen, inmiddels heeft de herfst haar intrede gedaan. Heeft u niets om aan te trekken of gewoon “zin in iets nieuws”, onderstaand de catwalk van de Griekse modedesigner Makis Tselios fall / winter 2016 / 2017 op de negentiende editie van AXDW. Toegegeven: ik zie u niet echt in een van zijn creaties met daaronder snowboots door de “Appie” lopen of het bos, maar het blijft een wonderlijk gegeven dat dergelijke modeshows wellicht volgend jaar al invloed hebben op het straatbeeld.

AXDW: Makis Tselios fall / winter 2016 / 2017

Voor meer informatie en inspiratie: makistselios.gr

Weer met beide voeten op de aarde en misschien wel na een herfstwandeling is het heerlijk om lekker de tijd te nemen om te kokkerellen. Het najaar is bij uitstek de tijd voor “slowfood” . Natuurlijk is onderstaand recept afkomstig uit de bergen van de Zagori en terug te vinden in het inmiddels welbekende kookboek.

Herfstrecept: vegetarische herfstschotel: Briam met kastanjes

ingrediënten 

1 kilo pompoen (geschild en in blokjes gesneden)

2 preien schoongemaakt en in ringen gesneden

250 gram gekookte schoongemaakte tamme kastanjes

250 gram paddenstoelen, gemengde wilde indien aanwezig, of champignons schoongemaakt en gesneden

250 gram gesneden witte kool

30 gram pompoenpitten

Evt een knoflookteentje klein gesneden, evt een paar takjes koriander

Zout peper, 1 theelepel komijnzaadjes, 1 theelepel kerriepoeder, 

4 eetlepels olijfolie

Verhit in een ruime pan de olijfolie en fruit de gesneden prei met de knoflook voor een paar minuten voordat u de paddenstoelen toevoegt en mee laat smoren. Voeg dan de blokjes pompoen toe en laat nog een aantal minuten smoren.

Voeg zout, peper, de komijnzaadjes en de kerriepoeder en evt de koriander toe.

Breng alles over in een ruime ingevette ovenschaal of aardewerken pot, roer er de gesneden kool, kastanjes en pompoenpitten door. Dek de schaal toe en laat in een voorverwarmde oven op 180°C voor ongeveer 30 tot 40 minuten zachtjes gaarstoven. Warm opdienen met bijv. bulgur of zilvervliesrijst..

Voor meer informatie over het kookboek: www.griekeneindhoven.nl/boekbespreking-smaken-van-de-griekse-zagori

Herfst voor de kinderen:

Misschien heeft u het als kind ook wel eens gedaan: een kijkdoos maken. De herfst biedt gratis en voor niets de benodigdheden. Verzamel ze tijdens een boswandeling en laat uw kinderen thuis hun creativiteit uitleven. Op internet vindt u ook speciale kijkdoos kleurplaten welke vaak gratis te downloaden zijn. Thema 's als herfst, boerderij, circus en dinosaurussen: er is voor elk kind wel iets leuks te vinden. Dubbel plezier dus: eesrt kleuren en uitknippen en daarna plakken: genoeg te doen dus en uren knutselplezier. Voordeel: als het slecht weer is hoeft u de deur niet uit: een lege schoenendoos is vast gauw gevonden.

Herfst in het verkeer:

Het najaar brengt niet alleen kleurenpracht in de natuur en gezelligheid in huis: mist en regen kunnen voor gevaarlijke situaties in het verkeer zorgen. Een van de belangrijkste tips om ongelukken in het verkeer te voorkomen: zorg ervoor dat u goed zichtbaar bent! Niet alleen als automobilist, maar ook als voetganger, fietser of bromfietser. Goede en uiteraard functionerende verlichting is dan ook een vereiste. Als fietser of voetganger dient u zich in deze donkere maanden te realiseren dat u niet altijd voor andere verkeersdeelnemers zichtbaar bent. Als het gutst van de regen zijn voetgangers en fietsers gehaast en kunnen al dan niet door harde windvlagen gevaarlijke situaties veroorzaken.

Houdt als automobilist afstand van de auto voor u en bedenk dat bij regenval, ijzel en sneeuw uw auto een langere remweg heeft. Misschien is het een idee om het profiel van uw autobanden te laten controleren. Maar ook de laagstaande zon kan tijdens het autorijden behoorlijk lastig zijn: zorg ervoor dat u een zonnebril in de auto heeft liggen.

Met de komst van het najaar neemt de kans op nachtvorst toe. Om in de vroege morgen het krabben van de autoruiten te voorkomen kunt u de voorruit bedekken met een speciale deken. Maak uw autoruiten altijd volledig schoon en zorg daardoor voor goed zicht. Controleert u ook vast of u slotontdooier in huis heeft en bewaar deze dus niet in de auto! Bij sneeuwval is het te adviseren om niet alleen de ruiten volledig schoon te maken: ook het dak. Tijdens het rijden kunnen sneeuwklonten van het dak glijden, met name tijdens het remmen, en gevaarlijke situaties opleveren. Wij wensen u veilige kilometers.

Herfstsfeer in huis:

Terwijl de natuur zich op maakt voor haar winterslaap, maken wij het gezellig in huis! Als de wind om het huis giert en de takken van de bomen doet kraken, nestelen wij ons onder warme plaids op comfortabele kussens. Dit is bij uitstek de tijd om eens extra aandacht aan elkaar, familie en vrienden te geven. Laat de televisie eens uit, zet een stemmig muziekje op, schenk iets lekkers te drinken eventueel in met een knabbeltje erbij. Pak de spelletjesdoos of praat eens lekker bij!

Herfst op de eettafel:

Geeft u een dinertje voor vrienden? Dan is het een leuk idee om de eettafel in herfstsfeer aan te kleden. Verzamel enkele uren voor ontvangst kleurrijke herfstbladeren (niet te vroeg omdat deze dan opkrullen), wat denneappels, pompoenen, kastanjes, windlichten en kleurig serviesgoed doen de rest. Decoreer ze in het midden over de lengte van de tafel.

Herfst in de tuin of op het balkon:

Zodra we terugkomen van vakantie verschijnen al gauw de gaultheria 's, bloeiende hei en andere herfstige planten in de tuincentra. Leuk om uw terras- of balkontafel mee te decoreren. Wat leuke windlichten en vondsten uit het bos doen de rest. Als Griekenlandliefhebber heeft u vast mediterane planten als bougainvillea, oleander, citrus of olijf. In dat geval is het raadzaam deze bij (nacht-) vorst naar binnen te halen of te beschermen met speciaal daarvoor gemaakte hoezen. Indien deze planten in potten staan kunt u deze misschien uit de wind tegen een buitenmuur plaatsen.

Ook uw terracotta potten verdienen nu extra aandacht: deze zijn vaak niet vorstbestendig. Controleer of uw terracotta potten voorzien zijn van een afwateringsgat aan de onderkant. Zorg ervoor dat de potten op klosjes staan en niet direct op de grond. Zet de potten dicht bijeen op een beschutte plek, liefst onder een afdakje en tegen een droge buitenmuur. Vul de tussenliggende ruimte met stro.

Tsipouro party:

Met de herfst komen ook de druivenverkopers naar de Zagori. Door de hoog gelegen ligging van de dorpen zijn er geen wijngaarden. De druiven voor de eigengemaakte huiswijn komt vaak van Kerkyra. Nadat de druiven zijn geperst tot most wordt van de overblijfselen bestaande uit schillen en pitten illegaal een hoog alcoholisch drankje gestookt. Het alcoholpercentage variëert van 35 tot soms wel 80%! De illegale destilleerderij wordt opgesteld in een schuurtje waarna het stoken kan beginnen. Het is een heugelijke gebeurtenis en men kan dan ook niet wachten tot de eerste druppels in het glas vallen. Aan de tsipouro kunnen diverse kruiden worden toegevoegd. Hoewel illegaal verraadt een tsipouro party zichzelf uiteindelijk: de feestgangers komen vaak met vervuilde gezichten uit het schuurtje, en de restanten van het feest zijn niet zelden vlak buiten het dorp terug te vinden. De desilleerderij is dan allang weer verhuisd naar het volgend schuurtje, een dorp verderop...

Herfstrecept: wildzwijn in marinade

Enkele jaren geleden bedwongen wij de Vikos kloof in de Zagori na een wandeling van ruim zes uur. Tevoren hadden we met de eigenaar van onze accommodatie afgesproken dat een plaatsellijke taverna eigenaar ons terug zou brengen naar de plek waar wij onze huurauto hadden achtergelaten. Laten we nu net bij zijn taverna aankomen als het terras vol zit. Of we iets te eten wensen? Zelfgeschoten wild zwijn misschien? Persoonlijk ben ik dol op wild, maar met mate en verkies het boven mestkalveren en plofkippen. Onderstaand een recept voor wild zwijn uit de keuken van Porfyron. Herfst is immers ook het wildseizoen!

Ingrediënten:

1 kg wild zwijn in grove stukken gesneden of 1 ½ kg karbonades wild zwijn 
1 fles droge rode wijn
1 grote ui schoongemaakt en in ringen gesneden
Grote wortel geschild en in stukken gesneden
2 tomaten, ontveld en in kleine stukjes gesneden
Sap en schil (schillen met dunschiller) van een schoongeboende (liefs bio) sinaasappel
½ kopje boter
½ kopje cognac (Metaxa 3 sterren)
¼ knolselderij geschild en in stukjes gesneden
Tijm, laurierblad, wat kardemom peulen, peperkorrels, rozemarijn, zout en peper.

Leg in een grote schaal of kom het in grove stukken gesneden (of karbonades) wild zwijn, de ui, de wortel, de knolselderij, schil en sap van een sinaasappel, een paar takjes verse of gedroogde tijm, 2 laurierbladeren, 4 à 5 kardemompeulen, een 20-tal peperkorrels en een paar takjes rozemarijn fijngesneden. Giet hier de rode wijn bij zodat het vlees onder de wijn staat en laat 24 uur staan op een koele plaats of in de koelkast.

Haal het vlees de volgende dag uit de wijn en laat uitlekken, verhit de boter in de pan en smoor het vlees in de hete boter zodat het vlees dichtgeschroeid is, voeg de stukjes tomaat toe en de marinade van wijn en kruiden, laat aan de kook komen en laat het daarna op een heel laag vuur of in een ovenschaal in de oven langzaam garen, ongeveer 2 uur. Er moet voldoende vocht/saus overblijven, voeg ondertussen wat warm water toe mocht het meeste vocht verdampt zijn.
Haal het vlees uit de saus en houd warm, zeef de saus, doe weer in de pan, voeg het vlees toe, breng weer aan de kook en doe de cognac erbij, weer even aan de kook brengen, liefhebbers kunnen er een scheut room bijdoen, pas op dat het niet gaat schiften (neem een grote soeplepel met een beetje van de warme saus en schenk hierin de room en voeg dan alles samen). Een andere manier is met een beetje water aangemaakte maïzena of met water aangemaakte bloem de saus wat te binden. Serveer met aardappels en /of kweepeer uit de oven. Geniet samen met de tafelgenoten van deze (kerst-) maaltijd.

Herfst en het inbrekersgilde:

Nu de avonden langer worden en de weersomstandigheden niet meer uitnodigen om buiten te zijn, breekt ook voor het inbrekersgilde het “seizoen” weer aan. We zijn weliswaar op dezelfde tijd thuis: toch weten zij dat u er niet bent! Het is vroeg donker en uw afwezigheid wordt verraden door het feit dat er in uw woning geen lampen branden. Met een simpele tijdschakelaar kunt u uw woning er “bewoond” uit laten zien. Nog eventjes de hond uit laten? Vergeet vooral niet af te sluiten! Gelegenheid maakt immers de dief! Laptops, smartphones en tabletts zijn gewilde objecten. De Rijksoverheid geeft op haar website uitleg hoe deze op een eenvoudige wijze bij diefstal waardeloos worden. Met een kettingslot op uw voordeur voorkomt u dat u uw voordeur wijd opensteld voor onverwachte “gasten”.

Voor meer informatie: www.maakhetzeniettemakkelijk.nl