Onlangs maakte Youtube verrassend nieuws bekend: niet het door Mikis Theodorakis gecomponeerde “Zorba 's Dance” wat toch voor de hand ligt, maar het nummer “Thelo na me nioseis” van de op Nederlandse bodem geboren Nikos Vertis is volgens Youtube het meest populaire Griekse lied ooit, met maar liefst, en schrik niet: 100.200.000 views! Dus ere wie ere toekomt, we beginnen deze column met:
Nikos Vertis - Thelo na me nioseis
De Sirtaki uit “Zorba de Griek”:
Wat wij Nederlanders op Griekse feesten dansen is een Sirtaki (Συρτάκι) een zogenaamde σύρω tον χορό, wat sleepdans betekent. Zogenoemd omdat de handen van de dansers op elkaars schouderkoppen rusten: en dus niet op de schouders! Overigens is dat de reden van de grootste ergernis bij ervaren dansers, al zullen ze dat niet laten merken. Ongeoefenden dansen te dicht op elkaar. Geef elkaar de ruimte waarbij het inhaken met gestrekte armen is. Het is echter geen traditionele dans, maar een vereenvoudigde versie van de Hassapikos (Χασάπικο) die in vele varianten voorkomt. De Sirtaki zoals wij deze kennen is hiervan een vereenvoudigde uitvoering en werd werd bedacht door choreograaf Giorgos Provias voor de film “Zorba de Griek” van regisseur Michael Cacoyannis uit 1964.
Zorba 's Dance: the original
De beroemde scène waarin Anthony Quinn de Sirtaki danst, is gefilmd op het strand van het dorpje Stavros op het Akrotiri-schiereiland aan de noordkust van Kreta. De meeste overige scènes zijn opgenomen in het dorp Kokkino Chorio.
De schrijver Níkos Kazantzákis van “Zorba de Griek”
De op 18 februari 1883 in Herakleion, Kreta, geboren Níkos Kazantzákis, wordt als een van de grootste Griekse schrijvers van de twintigste beschouwd. Kreta maakte destijds nog deel uit van het Ottomaanse rijk. Hij studeerde in Athene rechten en in Parijs filosofie. Zijn loopbaan als schrijver begon hij als journalist. Overigens deed hij ook vertaalwerk en schreef hij toneelstukken. Zijn filosofische studies maakten hem tot een oprecht communist: tijdens zijn verblijf in Berlijn werd hij groot bewonderaar van Vladimir Lenin. Echter na een aantal reizen naar de USSR raakte hij gedesillusioneerd in het Sovjet communisme. Níkos Kazantzákis was een diep gelovig Griekse Ortodox Christen en verbleef als jongeman een maand op Mount Athos. Zijn werk “The Last Temptation of Christ” handelend over over Christelijke waarden en normen brachten hem in conflict met zowel de Grieks Orthodoxe kerk, als ook de Rooms Katholieke kerk.
In 1945 werd hij de leider van een kleine, links georiënteerde partij en minister zonder portefeuille in het eerste naoorlogse kabinet. Een jaar later dient hij echter zijn ontslag in en schreef hij de bij velen door verfilming bekende “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά,: Life and Times of Alexis Zorbas”: “Zorba de Griek”. Als in 1957 leukemie bij hem wordt geconstateerd, besluit hij toch nog een laatste reis te maken naar China en Japan. Tijdens de terug vlucht komt hij in het vliegtuig ten val en wordt hij overgebracht naar een ziekenhuis in het Duitse Freiburg waar hij op 26 oktober 1957 komt te overlijden. Níkos Kazantzákis ligt begraven vlakbij de Chania poort in Herakleion: door zijn conflict met de kerk werd hem een laatste rustplaats op een kerkhof ontzegd.
Zorba's Dance: Sirtaki: flashmob at Chania Old Port
Zorba 's Dance: Andre Rieu at Vrijthof Maastricht the Netherlands
Het verhaal: “Zorba de Griek” : Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” (1952)
Basil, een half Griekse, half Britste romanschrijver, kampt met het zogenaamde schrijvers – block en keert vanuit Engeland terug naar zijn “roots” op Kreta waar hij op het landgoed van zijn vader een bruinkoolmijn wil openen. Tijdens zijn reis naar kreta brengt Basil een kille herfstavond door in een café in Piraeus waar hij de in Roemenië geboren Griek Zorba leert kennen: Deze stelt zichzelf voor als ervaren mijnbouwkundige en musicus.
Bij aankomst in het dorp verblijven zij in het schamele pension van de Franse weduwe madame Hortense, een inmiddels op leeftijd zijnde courtisane. De toegang tot de mijn blijkt echter levensgevaarlijk, en er ontstaat bovendien een meningsverschil tussen Basil en Zorba. Laatstgenoemde houdt de werknemers van de mijn liever kort. Basil blijkt echter socialistischer van aard en steekt zelf volop de handen uit de mouwen. Van de exploitatie van de bruinkoolmijn wordt afgezien en in plaats daarvan werd besloten tot een houtzagerij. Probleem hierbij blijkt echter te zijn dat het betreffende woud in eigendom is van een nabij gelegen klooster. Nadat Zorba het met de monniken op een akkoordje weet te gooien wordt hij op pad gestuurd naar Chania om materialen voor de houtzagerij in te kopen. Tijdens zijn verblijf in de havenstad, begint hij een affaire met een plaatselijk danseresje.
Een in het dorp woonachtige jonge weduwe wordt door de overige dorpelingen genegeerd. Zij weigert na de gepaste periode van rouw te trouwen met een jongeman die hopeloos verliefd op haar is. Aanvankelijk heeft ook Basil geen belangstelling voor haar, maar uiteindelijk waagt hij toch een kansje waarbij hij wordt betrapt. De jongeman kan hiermee niet leven en besluit zelfmoord te plegen. De jonge weduwe wordt schuldig bevonden aan dit drama en gestenigd door de dorpelingen. Madame Hortense komt te overlijden ten gevolge van een longontsteking en haar pension wordt door de dorpelingen geplunderd.
De houtzagerij met bijbehorend transportsysteem wordt feestelijk geopend, waarbij het gehele dorp aanwezig is. De ingewikkelde constructie, bedoeld om de boomstammen van de houtzagerij in de heuvels naar de haven te transporteren blijkt echter ondeugdelijk en stort na de derde boomstam al in. Voor Basil is dit de bekende druppel en hij besluit naar Engeland terug te keren. Vlak voor vertrek besluit Zorba hem de Sirtaki te leren zodat hij wat vrolijker op reis zal gaan.
Zorba de Griek: trailer
hoofdrollen:
Anthony Quinn - Alexis Zorba
Alan Bates - Basil
Lila Kedrova - Madame Hortense
Irene Papas: weduwe
De film won drie Oscars:
Beste actrice in een bijrol: Lila Kedrova
Beste Art Direction: Vassilis Fotopoulos
Beste cinematografie: Walter Lassally
Verder werd de film voor nog vier andere oscars genomineerd:
Beste film
Beste regisseur: Michael Cacoyannis
Beste acteur: (Anthony Quinn
Zorba 's Dance at Northpole: Happy Feet
Zorba 's Dance at Herodus Atticus Theatre, Acropolis, Athens: Greek Orchestra Emmetron
Gerelateerd aan deze column: MIKIS THEODORAKIS: HAPPY 90TH BIRTHDAY!: EEN BEKNOPTE BIOGRAFIE
mikis-theodorakis-een-levende-legende-een-beknopte-biografie
