In deze rubriek Uitgaan & Cultuur willen we de aandacht vestigen op Griekse of aan Griekenland gerelateerde evenementen in Nederland. Met name in de regio Eindhoven, maar we hebben uiteraard ook aandacht voor grote evenementen buiten de regio zoals optredens van Griekse artiesten. Nu komt het wel eens voor dat er geen evenementen zijn aangemeld. Dan zou u een lege pagina aantreffen en dat kan natuurlijk niet. Vandaar een column over het uitgaan & cultuur in Griekenland.

Aangezien Griekenland de bakermat van de Europese cultuur is, is dit geen slecht idee. Onmiddellijk doet zich echter de vraag voor: waar te beginnen. Griekenland kent immers een eeuwenlange, rijke culturele geschiedenis, en het is niet de bedoeling dat deze column verzandt in een geschiedenisles. Vandaar dat we ons beperken tot enkele bijzonderheden uit het Griekse uitgaansleven.

Uitgaan in de oudheid

Tot op de dag van vandaag worden de klassiek theaters in Griekenland nog met enige regelmaat voor culturele voorstellingen gebruikt. Zelfs het moderne woord orkest is afkomstig uit het klassieke Griekse theater, namelijk: orchèstra: een cirkelvormige toneelvloer. Het theater van Epidaurus, gelegen op het schiereiland Argolis en gebouwd in de vierde eeuw voor Christus telt 14.000 zitplaatsen. Kennelijk was destijds theater een populair tijdverdrijf. Hoewel in die dagen het cultureel aanbod bestond uit komedies en tragedies welke uitsluitend werden opgevoerd door mannen met kleimaskers. Zij speelden zowel de mannen als vrouwen rollen. Hoogwaardigheidsbekleders zaten op de roodgekleurde stenen banken van de eerste rij. (Nog steeds zijn de meeste theaterstoelen rood. Komt hier wellicht  ook het fenomeen rode loper vandaan?) Zij kregen kussentjes om op- en tegenaan te zitten. Het theater staat bekend om de fenomenale akoestiek. Een fluistering op de eerste rij, werd 23 meter hoger op de laatste rij gehoord. Ook het theater van Herodus Atticus, gelegen op de flanken van de Acropolis van Athene is een feeërieke locatie voor een voorstelling. Dit theater telt “slechts”  5.000 zitplaatsen. De nabij gelegen stoa van Eumenes vormt zo ’n perfecte achtergrond, dat het een eenheid lijkt te vormen met het theater. Overigens wordt er in de moderne tijd aan iedere bezoeker een kussentje uitgereikt. Geen overbodige luxe. Beide theaters worden onder andere gebruikt tijdens het Athens and Epidaurus Festival. Mocht u de kans krijgen een voorstelling in een van deze theaters bij te wonen: naaldhakjes zijn niet toegestaan, en neemt u vooral voldoende water mee, de temperatuur kan behoorlijk oplopen. De stenen zitplaatsen zijn immers de gehele dag verwarmd door de zon. Maar een optreden onder de sterrenhemel bijwonen is onvergetelijk.

Haris Alexiou & Nikos Portokaloglou in het Herodus Atticus Theater

Voor meer informatie over het Athens and Epidaurus Festival: www.greekfestival

Voor meer informatie over voorstellingen in het Megaron Mousikis in Athene: www.megaron.gr

Voor meer informatie over voorstellingen in het Megaron Mousikis in Thessaloniki: www.tch.gr

Poppenspel

Van een heel andere orde is het Griekse schimmenspel Karaghiozis. Dit waarschijnlijk uit Turkije afkomstige spel werd begin negentiende eeuw op het Griekse vasteland geïntroduceerd. Karagiozis is een armlastige, gebochelde man. Hij woont met zijn drie zonen in Aglaia in een hut naast het paleis van de sultan. Met list en bedrog probeert hij in zijn levensonderhoud te voorzien.  Karaghiozis komt zingend en dansend op en begroet het publiek. Vervolgens komt de dienaar van de sultan, Hadjiavatis, op en verkondigd luidkeels een probleem van de sultan waarvoor een oplossing moet worden gevonden. Het spreekt voor zich dat Karaghiozis de oplossing heeft. Soms bedriegt hij de sultan, en volgt een straf, soms helpt hij hem en krijgt hij een beloning. De marionetten werden oorspronkelijk van kamelenhuid gemaakt, tegenwoordig zijn ze van karton. Karaghiozis is overigens in het Grieks ook een scheldnaam: het betekend dan zoveel als clown.

Voor meer informatie over Karaghiozis: wikipedia.org/wiki/Karagiozis 

Bordengooien

De Griek houdt van uitgaan, en voelt zich het beste thuis in een groot gezelschap: de parea. In de wat grotere steden kan men zich uitstekend vermaken in zogenaamde Bouzouki clubs. Grote namen staan er soms maanden op de planken, met name in de winter. Men kan bij sommige Bouzouki clubs een hapje eten aan lange tafels, en veelal is whisky de enige drank die er wordt geschonken. De optredens beginnen laat, heel laat en kunnen soms door gaan tot de vroeg uurtjes. Soms zo vroeg dat men direct doorgaat naar het werk. Mocht u ooit een bezoek brengen aan zo ’n club, of tijdens een live muziek avond in een taverne de neiging krijgen om met borden te gaan gooien: dit is wettelijk niet meer toegestaan. De optredende artiest en de taverne-eigenaar worden er niet bepaald blij van. In de Bouzouki clubs zijn de borden vervangen door bloemen. Veel veiliger. Ook hier is een waarschuwing op zijn plaats: de prijzen van de mandjes bloemen kunnen behoorlijk fors zijn. Trouwens, in de taverna’s wil men nog wel eens met het gooien van papieren servetten de waardering voor de artiest tot uiting brengen. 

                                                                                                                                                                    Het is u overigens vast wel eens op gevallen tijdens uw vakantie in Griekenland: de aanplakbiljetten op elektriciteitspalen en platanen. Sommige affiches zijn al jaren geleden opgehangen en verkleurd door de zon. De meeste optredens hebben lang voor uw aankomst plaats gevonden, maar soms kun je geluk hebben, en treedt uw favoriete Griekse artiest tijdens uw vakantie in een nabijgelegen stad op. Aarzelt u dan vooral niet om te proberen kaarten te bemachtigen. U zult er volop van genieten.

Voor meer informatie over Bouzouki clubs (alleen in het Engels): www.athens-greece.us/bouzoukia

Sirtaki: de meest (on-) Griekse dans

Wie kent de muziek uit de film “Zorba de Griek” (1964) niet?  Op menig feest doen de feestgangers hun best de Sirtaki uit betreffende film te dansen. Velen weten echter niet dat juist deze dans speciaal voor Anthony Quin werd bedacht door Giorgos Provias op muziek van Mikis Theodorakis. Het werd een menging van diverse variaties op de Hassapikos.

Heeft u zich tijdens een avondje met live muziek wel eens verbaasd over die vreemde danspassen welke door slechts één, meestal mannelijke, danser worden uitgevoerd? Deze dans wordt Zeimbekiko genoemd en is oorspronkelijk afkomstig uit Anatolië. De naam is afgeleid van de woorden zeibek (krijger)  of Zei (Zeus) en bekos (brood) . Volgens Herodotus werd de dans gedanst ter ere van de goden en symboliseert de eenheid van lichaam en geest. De danser wordt hierbij aangemoedigd door familie en vrienden welke gehurkt rondom hem of haar zitten en ritmisch meeklappen. De Zeimbekiko kent geen vastomschreven choreografie, hoewel er toch een aantal basispassen bestaan. U kunt zelf ook een poging wagen: de Zeimbekiko doet immers een beroep op uw creativiteit.

danslessen van Zorba zelf

Athene: Gazi de nieuwe culturele "hotspot"

Zoals in vele Europese steden ondergaan ook in Griekenland oude fabrieksgebouwen een metamofose. Zo ook de oude gasfabrieken in Gazi (Athene), welke werden gebouwd in 1857. Dit enorme fabrieksterrein werd tijdens de Tweede Wereldoorlog voor bombardementen gespaard omdat men bang was de nabij gelegen Acropolis te beschadigen. De wijk Gazi stond niet bepaald goed bekend, en verpauperde nog verder na sluiting van de fabrieken in 1984.

Een opvallende opleving van de wijk  vond plaats in 1989 toen Sofia Spiratou in samenwerking met het Roes Theater een serieuse poging ondernam in Gazi een danstheater te vestigen. Inmiddels is de wijk een echte culturele “hotspot” met talloze en zeer gevarieerde uitgaansmogelijkheden: restaurants, expositieruimten, workshops en concerten. Het bruisende hart van Gazi wordt gevormd door de oude gasfabrieken welke nu onder de naam Technopolis  bekend staan. Op ruim 30.000 m2 vloeroppervlak vindt u hier alle mogelijke vormen van kunst en cultuur. De panden, genoemd naar Griekse dichters waaronder Yannis Ritsos, bieden onder ondere onderdak aan een expositie over Maria Callas. Technopolis is opgedragen aan de componist Manos Hatzidakis en deze eens zo verguisde wijk wordt vandaag de dag gekoesterd door de gemeente Athene. Symbool voor het gebouw staat de “Bal van het Millenium” van kunstenaar Nikos – Giorgos Papoutsidis.

Voor meer informatie over Gazi: www.breathtakingathens.com

Op deze column rust copyright:  Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enigerlei vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier. Dit is alleen mogelijk na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.