Een populair uitstapje vanuit de badplaats Parga in Epiros, is een excursie naar het Necromanteion. Vanaf de baai van Ammoudia, waarin de rivier Acheron uitmondt, rijdt men landinwaarts naar het dorp Mesopotamos. Op de heuvel Aghios Ioannis boven het dorp bevindt zich het dodenorakel. Zelfs vandaag de dag spreekt deze opgravingsite tot de verbeelding. Kunt u zich voorstellen hoe dat in de oudheid moet zijn geweest, toen pelgrims naar deze plek kwamen om hun doden te raadplegen. In de oudheid lag hier namelijk het stad Ephyra, en heette de rivier Styx. In de nabijheid verdwijnt de rivier ondergronds en dacht men dat daar de ingang naar de onderwereld was waar koning Hades regeerde.

Vandaag de dag varen er excursieboten over de Acheron, maar destijds voer de veerman Charon de doden tegen betaling naar het schimmenrijk.

Het Necromanteion: 

Het raadplegen van de doden was niet zonder gevaar en er gingen dan ook uitgebreide rituelen aan vooraf. Men moet in de oudheid met knikkende knieën naar het Necromanteion zijn gekomen, het enige dodenorakel in Griekenland. Tot de riten om de pelgrim voor te bereiden op de ontmoeting met de overledene behoorde onder andere rituele baden en een periode van vasten. In deze periode kreeg de bezoeker bijvoorbeeld peulvruchten te eten welke verwant zijn aan de vicia faba equina (paardeboon) waarvan bekend is dat eten hiervan duizeligheid, zinsbegoocheling en verzwakking van psychische weerstand tot gevolg kan hebben.

Het geheel van riten was er op gericht om de pelgrim te desoriënteren, zijn gehele verblijf in het orakel vond in doodse stilte en aarde donker plaats. Nadat hij voldoende was voorbereidt, werd hij via een doolhof van stik donkere gangetjes naar de drieschepige centrale zaal geleid waar de uiteindelijke ontmoeting plaats zou vinden. Voor de inmiddels angstige bezoeker moet het hebben geleken op het dwalen door de onderwereld. Dat de overledenen niet zonder meer antwoord gaven op vragen of voorspellingen deden mag blijken uit het feit wat Periandros, de gierige tiran van Korinthos die zijn echtgenote Melissa zonder kleding en sieraden had begraven, overkwam. Tijdens haar verschijning klaagde zij hierover en weigerde te onthullen waar een vriend een kostbare schat had verstopt. Pas nadat hij een banket voor de vrouwen van Korinthos had aangericht, en aan zijn vrouw sieraden en kleding had
geofferd, duidde zij hem waar hij de kostbaarheden kon vinden. Nadat de ontmoeting met de overledene was beëindigd volgde nog enkele dagen van rituele handelingen en baden, alvorens de bezoeker via de achterdeur het dodenorakel verliet, echter niet nadat hij strikte geheimhouding had gezworen.Men moest er kennelijk veel voor over hebben om de doden om raad te vragen of de toekomst te laten voorspellen.

Ook in de oudheid werden de pelgrims een rad voor ogen gedraaid. Onderzoekers hebben onderdelen van takelwerktuigen gevonden waarmee medewerkers van het Necromanteion voorwerpen en/of personen konden laten “zweven”. De muren waren ruim drie meter dik en daarin bevonden zich geheime gangen waardoor deze medewerkers zich ongezien konden verplaatsen. Ook het verbrandden van zwavel behoorde tot het rookgordijn dat de priesters toepasten.

Het Necromanteion werd in 167 voor Christus door brand verwoest. Om de doden tot rust te brengen, werd er voorzichtigheidshalve in de achttiende eeuw over de resten van het orakel een klooster gebouwd waarvan de kerk nog te bezoeken is. Inmiddels is de functie van het door Sotirios Dakaris in 1958 ontdekte gebouw, waarvan de opgravingen plaatsvonden in de periodes 1958-1964 en 1976-1977, niet meer geheel onomstreden en twijfelt men of dit wel de resten van het Necromanteion zijn.

De Phytia:

Ook de oudheid kende een eigen “Char”. Zij resideerde in een grot onder het heiligdom van Apollo in Delfi. In tegenstelling tot het Necromanteion waar de pelgrim werd bedwelmd, werd hier de priesteres van de god, Phytia genaamd, in trance gebracht. Waar het Necromation geen “winkelsluiting” kende, deed de Phytia maar enkele keren per jaar haar voorspellingen. Zij wist haar geraaskalde profetiën dusdanig te brengen dat deze voor meerdere uitleg vatbaar waren en er konden dan ook geen rechten aan worden ontleend. Toch raadpleegden vele notabelen de priesteres alvorens belangrijke beslissingen ten aanzien van de toekomst werden genomen. Sommige koningen vochten geen veldslagen als de Phytia de overwinning niet onomstotelijk kon voorspellen.

2012:

Uit enquêtes van diverse Griekse kranten is inmiddels vast komen staan dat 45% van de bevolking vertrouwen heeft in de maatregelen welke de overheid neemt om de crisis op te lossen. Een ruime meerderheid: 63%, vindt dat het land in de Eurozône moet blijven. De Griekse minister van financiën, Yannis Stournaras geniet het vertrouwen van 48% van zijn landgenoten. Slechts 20% van de Grieken gelooft dat de bezuinigingen economische groei tot gevolg zullen hebben, 67% denkt dat de situatie slechter zal worden. Inmiddels is volgens de jongste cijfers de werkloosheid in Griekenland opgelopen tot 24.8%

2013:

Tot zover de cijfers, maar wat zijn nu de voorspellingen voor het jaar 2013?

De Duitse minister van financiën, Wolfgang Schäubele, voorspelt in de krant Bild van 27 december 2012, dat we het ergste van de crisis achter ons hebben gelaten. Ook Griekenland, waarvan hij zegt dat de Grieken hebben ingezien dat uitsluitend met de opgelegde hervormingen de crisis kan worden overwonnen.

Ook de Griekse minister van financiën, Yannis Stournaras voorspelt groei van de Griekse economie tegen het einde van 2013. In een interview met de krant I Kathimerini op 20 december 2012, zegt hij dat de Griekse regering zich wel nauwgezet aan de aangekondigde bezuinigingen dient te houden en zich niet van dat voornemen af te laten brengen. Wel voorspelt hij een moeilijk jaar, de jaren 2014 en 2015 zullen volgens hem veel makkelijker zijn.

Jörg Asmussen, directielid van de ECB is minder stellig in het voorspellen dat het ergste van de economische crisis voorbij is. In de Rheinische Post zegt hij dat "Griekenland zich Bewonderenswaardige inspanningen heeft getroost". Er is ook belangrijke vooruitgang geboekt, het begrotingstekort is tussen 2009 en 2012 afgenomen tot 9% van het bruto binnenlands product. De daling van de loonkosten met 6 procentpunt versterkt volgens hem het concurrentievermogen van Griekenland. In juli had Griekenland voor het eerst in lange tijd zelfs een handelsoverschot. Wel waarschuwt hij de Griekse regering de aandacht niet te latten verslappen.

De Oostenrijkse ECB beleidsmedewerker Ewald Nowotny zegt dat de getroffen maatregelen aanleiding geven tot een voorzichtig optimisme.

In de nieuwjaarsrede van de Duitse Bondskanselier Angela Merkel wordt het hoopvolle verwachtingspatroon van haar minister van financiën getemperd. Zij spreekt over een moeilijk nieuwjaar. Onze eigen premier Rutte houdt wijselijk zijn mond. Het blijft immers koffiedik kijken, dus als columnist waag ik me maar niet aan voorspellingen. Ik wens u en uw dierbaren eenvoudig een gelukkig, gezond en liefdevol nieuwjaar, uiteraard ook namens de Griekse Vereniging Eindhoven.

Bronvermelding, voor het schrijven van deze column werd gebruik gemaakt van:

voor de historische gegevens:

Cantecleer kunst reisgids: Heiligdommen en Godensteden Griekenland (ISBN 90 213 0309 4)

Voor meer informatie over het Necromanteion:

www.atlasobscura.com
wikipedia.org/wiki/Necromanteion
www.ancientworlds.net

voor de actuele gegevens:

Nu.nl

I Kathimerini