Voor deze column neem ik u mee terug in de tijd, en wel vierendertig jaar geleden, naar 1978. Zaterdagavond, fris onder de douche vandaan, schaaltje Nibb - it en een glaasje 7 up. Gezellig samen op de bank, je mag wat langer opblijven. Digitale TV, daar had nog niemand van gehoord, en iedereen had toen een antenne op het dak. Kleuren TV had een jaar of tien daarvoor haar intrede gedaan, en Nederland 3 bestond nog niet. Naar die tijd dus. We zitten klaar voor een nieuwe aflevering van de BBC televisie serie "Wie betaalt de Veerman". Deze serie heeft ons land 8 weken aan de buis gekluisterd gehouden, en kent tot op de dag van vandaag vele fans. “Wie betaalt de Veerman” laat ons kennismaken met een voor velen onbekend land. Het massatoerisme, met name per vliegtuig, stond in die tijd namelijk nog in de kinderschoenen. Aan bermtoerisme werd niet meer gedaan, we gingen naar de camping in ons eigen Nederland, velen waagden zich aan de lange autoreis naar het zonnige zuiden. Maar vliegvakanties waren voor slechts weinigen weggelegd.
De serie beschrijft de terugkeer van Alan Haldane (Jack Hedley) naar het eiland Kreta, waar hij tijdens de Tweede Wereldoorlog het Griekse verzet tegen de Duitse bezetters ondersteunde. Gedurende zijn tijd bij de Andartes, wordt Alan verliefd op de Griekse Melina. Na de oorlog keert hij terug naar Engeland en probeert contact te onderhouden met zijn geliefde. Zijn brieven worden echter onderschept door haar moeder kyria Katharina Matakis (Patience Collier), waardoor de relatie geen stand houdt. De terugkeer naar Kreta is dan ook bedoelt als verwerking van deze relatie en zijn oorlogsverleden. Hij ontmoet Annika (Betty Arvaniti) en samen brengen zij genoeglijke uren door. Een romance ontvouwt zich, deze wordt echter gedwarsboomd door Katharina. Haar snode plannen worden door een medewerker van Annika, Matheos (Takis Emmanuel) ten uitvoer gebracht. Katharina kan niet toestaan dat haar dochter een relatie aangaat met een Engelsman. Bovendien blijkt uit zijn verhouding met Melina een dochter te zijn geboren, Elena (Mairi Sokali), die inmiddels getrouwd is en een zoontje genaamd Alexis heeft.
Als Alan dit te weten komt, zoekt hij contact met Elena, zonder haar te vertellen wat de ware reden van zijn bezoek is. Samen stellen zij een plan op voor uitbreiding van de familietaverna in Elounda. Katharina besluit dat Alan maar beter de Styx over kan steken. (Vandaar de titel: in de Griekse oudheid werd de veerman Charon betaald om de doden over de rivier de Styx te vervoeren.) En tijdens een gezellige famillie BBQ, saboteert Matheos de remmen van Alans auto. Helaas stapt het jonge gezin van Elena in, zij hadden op de heenreis al problemen met hun auto, en Alan biedt dan ook de zijne aan om terug te gaan naar huis. Het zal niet als een verrassing komen als ik vertel dat dit gezin de reis niet heeft overleefd. Annika heeft inmiddels de waarheid over Melina ontdekt, en de rol van haar moeder in het laten stranden van Melinas relatie met Alan. Katharina heeft na het vernemen van het tragische ongeval echter een beroerte gekregen en ligt verlamd op bed. Annika confronteert haar moeder met de waarheid en plaatst een foto van het verongelukte gezin, duidelijk zichtbaar voor haar moeder, op een kast buiten haar bereik. Voor Katharina is dit een voortdurende kwelling en een blijvende herinnering aan haar gruwelijke daad.
Regisseur William Slater wist met de technieken en beperkte budgetten van die tijd een boeiende serie te maken. Het acteren was destijds nog tamelijk formeel, en het lijkt dan ook wel alsof men op de planken in Londens West End staat, in plaats van in een film speelt. Aandoenlijk is evenwel de figuratie van de plaatselijke bevolking die voor de "couleur locale" zorgt. Met name een "oud besje" heeft echt een zware rol: zij komt regelmatig voorbij gelopen met een zware mand sinaasappels onder haar arm. Slater laat ons kennismaken met een voor velen nog onbekend land met een bevolking die wilde dansen op feestjes uitvoert waarbij met borden wordt gegooid. Er werd deels op locatie gefilmd, en Elounda staat tot op de dag van vandaag op de kaart. Niet dat men nog iets terug herkent van het dorp uit de serie. De muziek van de serie werd geschreven door Yannis Markopoulos en wordt nog altijd herkend en gebruikt bij filmbeelden over Griekenland. De invloed van de serie op het dagelijks leven in Elounda is overduidelijk zichtbaar. Dit ooit zo vredige dorpje, gelegen aan de baai van Mirabello, is uitgegroeid tot een drukke toeristenplaats.
Bekijk hier de kennismaking tussen Alan en Annika, en beluister de titelmuziek.
Dit jaar is het 35 jaar geleden dat de BBC de serie in Engeland uitzond. Voor het Nederlandse jubileum moeten we echter wachten tot oktober 2013. “Wie betaalt de Veerman” werd geschreven door Michael Bird en is inmiddels ook verschenen op DVD.
Op deze column rust copyright: Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enigerlei vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier. Dit is alleen mogelijk na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
