Gezamenlijk maken we een bijzondere zware tijd door. Maar helaas is dat niet echt “gezamenlijk”! Eigenlijk is het ieder voor zich: we mogen geen handen schudden, geen knuffel geven en zeker geen arm om iemand heen slaan die het moeilijk heeft. Juist in deze tijden hebben veel mensen het moeilijk. Hebben dierbaren verloren, hun bedrijf of baan. Missen hun familie, kleinkinderen en vrienden. Kerstmis 2020 zal anders zijn dan we gewend waren, 10.000 lege stoelen aan het kerstdiner volgens onze premier Marc Rutte. Juist nu, in deze feestelijke tijd missen we menselijk contact. In onderstaande column de kerstbijdrage van onze columnisten. Ga er even voor zitten. Een virtuele knuffel uit ons geliefde Griekenland. Natuurlijk wens ik u en uw dierbaren feestelijke kerstdagen, maar vooral een gezond en veilig 2021!
Σήμερα τα φώτα.. - Ksenia Dikhtievskaia
That 's What Friends are For: Rita Kirligitsis:
En weer loopt bijna een jaar ten einde, een jaar ouder, een jaar wijzer, voor de meesten een jaar om nooit te vergeten. Niemand kan voorspellen wat een nieuw jaar ons zal brengen, maar een pandemie van deze omvang had niemand kunnen bedenken. Voor velen een jaar om snel te vergeten door ziekte, onzekerheden, verlies, eenzaamheid, pijn en economisch ongemak. Maar niets is nooit alleen maar goed of slecht. Zonder licht geen donker, zonder dag geen nacht, zonder ziekte geen gezondheid. Wat is goed en wat is slecht, zestig jaar geleden hadden we krantenpapier als toiletpapier, nu hebben we vijf lagen zijdezacht toiletpapier. In plaats van één keer per week douchen we ons elke dag tot wel twee keer. We kunnen kiezen uit wel tien verschillende koffiemerken en wel twintig verschillende wasmiddelen. We kunnen verse groenten en fruit kopen dat wordt ingevlogen van de andere kant van de wereld. We bereiden een maaltijd klaar in vijftien minuten. We vliegen naar Parijs voor een ontmoeting of om even te shoppen. En we kunnen zelf tickets boeken naar Thessaloniki om van daaruit met de gehuurde auto met navigatie naar Ano Pedina te rijden. De meesten van ons omarmden de vooruitgang. Sommigen robeerden ons iets anders te laten zien, zoals de Tsjechische econoom Tomas Sedlac, die zei in 2013 al dat er geen economische groei meer in zal zitten, we zitten tegen het plafond. En ook de volgende uitspraken zijn van hem:
“De hedendaagse economie heeft niet een doel waarbij pas op de plaats kan worden gemaakt. We groeien omwille van de roei (niet voor welbehagen) en voorspoed is doorgaans reden om het prestatieniveau nog wat op te voeren...” “De hedendaagse economie zou afscheid moeten nemen van de voortdurende ontevredenheid, en zou weer oog moeten gaan krijgen voor de rol van voldoening, rust en dankbaarheid voor wat wij hebben." Het lijkt of tegenwoordig niets is wat lijkt dat het is. Soms krijgen zelfs woorden een andere betekenis. Bijvoorbeeld het Griekse woord “ο Κομπογιαννιτης” / “o Kombojanitis”. “Kombo” is knoop en “janitis” is een dokter: dus een dokter die knopen legt. Aan het eind van het Byzantijnse periode van ongeveer 1450 tot in de achttiende / negentiende eeuw kwamen mannen en hun zonen die de kombojan of Βικογιατροί – Vikojiatri werden enoemd naar de Zagori. Zij waren de zogenaamde “praktiki jiatri,” dokters die de fytotherapie praktiseerden. Genezing met planten en bloemen. Zij kwamen naar de Zagori omdat rond de Vikoskloof de grootste verscheidenheid aan planten en bloemen te vinden is. Zij plukten bijvoorbeeld het Sint Janskruid, knoopten het aan een riem om hun middel en de volgende kruiden of bloemen werden in een volgende knoop aan de riem gehangen. Vandaar de naam knoop – dokters. Graag zou ik hierover meer willen weten, leren, over deze geneeswijze, fytotherapie maar helaas is bijna niets op schrift gezet en / of bewaard gebleven en leven nog maar weinig mensen die die kennis hebben. En nu in de eenentwintigste eeuw is de betekenis van “Kombojanitis” een charlatan, een charlatan is een oplichter, die gebruik maakt van zijn charme om mensen iets aan te smeren, te verkopen.
Met deze beschouwingen wens ik jullie toe dat dit coronavirus ons een positieve verandering en wat moois mag brengen, en wensen dus dat we Tomas Sedlac’ s uitspraak mogen beleven. Dat "de hedendaagse economie afscheid gaat nemen van de voortdurende ontevredenheid, en dat we weer oog gaan krijgen voor de rol van voldoening, rust en dankbaarheid voor wat wij hebben. ". Vanaf nu leven we in de tijd van “less is more, minder is mee”! En om nog weer even op het beruchte “Coronajaar” terug te komen, en jullie te laten weten hoe het met ons gaat.
Wij zijn gezond, hadden ondanks alles een jaar vol voldoening, rust en dankbaarheid. In de lente hadden we onze oudste zoon bij ons en in de zomer en herfst onze jongste zoon. Zoveel dingen waar we dankbaar voor zijn, natuurlijk het belangrijkste is dat we gezond zijn gebleven. Dat we veel frisse lucht hebben, veel natuur, weinig mensen, geen besmettingen en alle tijd om te genieten van de Zagori, alle moois en al het goede Wat koester ik deze tijd van weinig doen, van het wandelen, bakken, koken, van het prachtige weer, het slapen, lezen, films kijken, het eten met een paar vrienden. Natuurlijk was er niet alleen maar “goeds”! Zes maanden geen gasten, dus geen inkomsten. Ook geen compensatie! Diverse hotels zijn gesloten en zullen niet meer open gaan. Wij hopen volgend jaar weer te kunnen werken en hopen dat geen enkel gesprek meer over het virus zal gaan, dat we weer kunnen omhelzen, zonder mondkapje boodschappen kunnen doen, en dankbaar blijven dat we gezond zijn. Denk positief, wees optimistisch, haal het goede naar je toe. Wie goed doet, goed ontmoet! 2021 gaat een fantastisch jaar worden, we gaan ervoor, we gaan elkaar weer zien, omarmen en knuffelen. We gaan samen wat drinken en stellen vast dat het leven zonder corona leuker is. Houdt moed, blijf gezond en dankbaar.
Fijne feestdagen, gezondheid en beste wensen voor 2021!
Ons kerstrecept: Stoofschotel van lamsvlees en groenten – Yiovetsi apo arni kai laganika.
Ingrediënten:
750 gram lamsvlees of 1 kg lamsschouderkarbonade
2 grote uien
2 teentjes knoflook
½ kop geklaarde boter, reuzel of olijfolie
1 grote winterwortel
1 kop halfgare witte bonen
1 groene en 1 rode paprika
1 aubergine
¼ gesneden kool
4 tomaten of 1 blik tomaten
2 aardappelen
Klein kopje rijst
Peper, zout, paprikapoeder (1 eetlepel)
Vlees- of groentebouillon
Snijd het vlees in stukken ter grootte van grote dobbelstenen of snijd de lam karbonade in stukken en wrijf dit in met peper en zout. Fruit in de boter of de hete olie de gesnipperde ui en knoflook, voeg het vlees toe, strooi er flink wat paprikapoeder over en laat dit op een niet te hoog vuur 5 tot 10 minuten baken. Voeg dan de in repen gesneden wortel en paprika’s toe, de in blokjes gesneden aubergine, de gesneden kool, in blokjes gesneden aardappelen, kopje rijst, de kop halfgare witte bonen en de ontvelde, in stukjes gesneden tomaten toe, roer dit enkele malen om. Niet te vaak, het mag geen hutspot worden.
Breng alles over in een grote ovenschaal of pan, giet er de warme vlees- of groentebouillon over, zoveel dat alles bijna onder de bouillon staat, dek de schaal of pan af en zet deze in een voorverwarmde oven op 150°C voor een uur tot 1 ½ uur. U kunt het gerecht ook zachtjes laten stoven in de pan, dan is een stooftijd van 1 uur waarschijnlijk voldoende.
Pas op dat het niet te gaar wordt, dat het heel zachtjes kan stoven zonder dat het zich onder in de pan aanzet of verbrandt, roer heel voorzichtig, de groente mag niet te gaar worden en een soort stamppot worden.
Er zijn vele variaties mogelijk van dit boerenstoofgerecht, u kunt het lamsvlees vervangen door varkensvlees of rundvlees (rundvlees heeft wel langere stooftijd nodig), het vlees vervangen door (geweekte) stokvis of door kaas maar die mag dan pas op het laatst even worden meegekookt. U kunt de aubergine vervangen door knolselderij, de uien door prei, witte bonen door bruine bonen en de rijst door tarwe of een pastasoort en natuurlijk de witte kool door een savooie- of spitskool!
Een lekkere stevige Griekse rode wijn erbij, goed gezelschap, een dik pak sneeuw, eet smakelijk Griekenlandvrienden! De allerbeste wensen uit de Zagori, Yiannis & Rita mKirligitsis.
Νότης Σφακιανάκης - Η Μπαλάντα των Χριστουγέννων Cover by Γιάννης Φακίνος & Γαλάνθη
That 's What Friends are For: Sylvia Smithuis:
Wil je een column schrijven over Kerst? Enthousiast reageerde ik met “ja, dat wil ik wel...” maar wat schrijf ik vroeg ik me later af. Wat ga ik doen met Kerst? Op het moment dat ik ”ja” zei was de lockdown nog niet verlengd tot 7 januari. (later verlengd) We mogen alleen naar buiten als we één van de zes codes sms-en en daar staat “bezoek aan vrienden “ niet bij. Dus wat ga ik doen? Ik heb geen idee en zoals veel dingen hier laat ik het van het moment afhangen. Niks geen afspraken, gewoon zien wat er die dagen gaat gebeuren. Vaak zijn spontane afspraken het leukst. Hoewel het eigenlijk niet mag ga ik op mijn wandelingen vaak even langs bij een van mijn vrienden voor een koffie, thee of een raki. Nu wonen we in een gebied waar het virus nog niet heeft toegeslagen en we hopen dat dit zo blijft.
Nog even en het jaar is voorbij. Het is echt omgevlogen. Ik weet nog goed dat ik vorig jaar tijdens het kerstdiner bij mijn ouders met broers en schoonzussen aangaf dat ik naar Kreta wilde verhuizen. Als ik het nu niet doe, dan doe ik het nooit meer zei ik tegen hen. Ik volg mijn hart. Na de Kerst ging ik naar Kreta voor een korte vakantie en vertelde het aan vrienden. Velen waren blij dat ik de stap eindelijk durfde te nemen, ik was er al drie jaar mee bezig. Toen ik half januari terugkwam zette ik mijn appartement te koop, verkocht mijn meubels, nam ontslag en alleen wat in een doos paste ging mee op mijn palet. Hier in Kreta huur ik een klein huis, daarbij wat moet ik met al die spullen.
Het appartement was al snel verkocht en mijn meubels verkopen was ook geen probleem. Eind februari nam ik afscheid van collega ́s en ik stortte mij op het inpakken van dozen. Het ging helemaal volgens plan tot begin maart alles ineens veranderde. Mijn vlucht van vier mei werd geannuleerd en eind april was de overdracht van mijn appartement. Even wist ik niet waar ik nu naartoe moest. Mijn ouders boden de oplossing: ga zolang in de caravan wonen op de Veluwe totdat je kunt vertrekken. Ik heb er twee maanden gewoond en een heerlijke tijd gehad. De lockdown maakte het allemaal iets lastiger dan gepland maar het gaf ook andere inzichten en ik leerde nog meer op mezelf te vertrouwen en geduld te hebben. Ik vertrok drie juli naar Kreta, mijn ouders brachten mij weg en na vier maanden 1,5 meter afstand hebben we elkaar flink geknuffeld op Schiphol. Even bestond Corona niet voor ons, weggaan zonder een knuffel en een zoen dat kon echt niet.
Bijna zes maanden woon ik nu op Kreta en ik heb geen moment spijt gehad van mijn keuze. Hoewel het niet eenvoudig is, veel onzekerheden, geen werk en ook nu weer een lockdown blijf ik positief. De regels zijn iets strenger dan in Nederland. Gelukkig is er een code zes: wandelen. En met mooi weer of als het maar even droog is ga ik met Isa naar buiten. We hebben samen al heel veel paden en weggetjes ontdekt. De natuur is eindeloos mooi. Terug naar Kerst, wat ga ik doen? Ik hoop op mooie zonnige dagen zodat we lange wandelingen kunnen maken en vrienden bezoeken om even lief en leed mee te delen en elkaar een knuffel te kunnen geven. Ik wens iedereen fijne Kerstdagen, een goede jaarwisseling en een mooi, gezond en goed 2021 toe.
Een virtuele knuffel vanuit Mariou
That 's What Friends are For: Mirjam Thiodis:
Thessaloniki maakt zich klaar voor de komst van Agios Vasilis of te wel de Kerstman. Mijn neus draait letterlijk overuren tijdens een korte wandeling in het centrum. De lucht die uit de bakkerijen komt herinnert mij aan de overheerlijke Kourabiedes en Melomakorona van mijn oma Maria.
Ondanks mijn altijd positieve instelling voelt alles dit jaar anders. Waar is de kerstmagie van de stad gebleven? Die gedachte blijft me de hele wandeling bij. Menoume spiti ( We blijven Thuis: Redactie) zeggen de Grieken nu en ze houden zich strikt aan de strenge regels van de lockdown die geldt in Thessaloniki. Hoogst waarschijnlijk is de kerstsfeer ook thuis gebleven. De overvolle sfeervolle straten met altijd vrolijke geluiden zijn nu uitgestorven en stil. Jullie zullen het met me eens zijn, cadeautjes horen onder de kerstboom te liggen. Een van mijn heilige en gekoesterde kersttraditie is kerstinkopen doen met mijn dochter Elefteria. Slenterend door de drukke straten van de Tsimiski en Ermou zoeken we altijd naar iets speciaals voor alle mensen die ons dierbaar zijn. Natuurlijk lachend en met een koffie in de hand want dat is een andere bijzonder traditie van de “locals” van Thessaloniki. Ook dat zal ik later nog een keer uitvoerig toe lichten.
Tijdens de kerstinkopen genoten we volop van alle geuren en kleuren van de bijzonder kerstsfeer. Natuurlijk mag daar een bezoekje aan de traditionele Food markt Kapani niet ontbreken. Deze markt met alle lieve hardwerkende marktmensen is heilig voor mij. Hier mocht ik altijd mijn kerstcadeautje uitzoeken van mijn oma. Natuurlijk verleidde de geur van deze bijzondere markt ons ook om daar onze inkopen te doen voor oma’s kerstdiner. We kochten speciale kruiden voor de traditionele kerstkoekjes. De geur van deze koekjes brengen mij altijd terug naar deze gelukkige momenten.
Dit jaar doen we onze kerstinkopen niet op deze markt. Het zou online kunnen maar dat is geen optie voor mij. Mijn dochter had een goed idee dat volgens mij een goede nieuwe kersttraditie kan worden. Spontaan vroeg ze mij: “mama zullen we samen dit jaar voor iedereen die ons lief is Koerabiedes en Melomakarona maken?” Een lekkerder cadeautje had ze niet kunnen bedenken. Mijn oma Maria zal dit jaar gelukkig en trots uit de hemel neerkijken naar haar achterkleindochter. Op deze manier houden de Grieken hun eeuwenoude tradities in stand en we geven die met trots weer door aan de nieuwe generatie.
Een recept met jullie delen ga ik niet doen, die is online te vinden of in een kookboek. Wat ik met jullie wil delen is een positieve gedachte na een moeilijk jaar voor iedereen. Iedereen heeft op dit moment te maken met onzekerheden over werk of gezondheid en ook met veel thuis zitten, en het missen van sociale contacten. Zelf ondervind ik dat ook. Iets waar ik hoop en kracht uithaal zijn de vele uurtjes die ik met mijn gezin kan doorbrengen waar in het precorona tijdperk niet zoveel tijd voor was. Hier wil ik met jullie een Grieks spreekwoord delen. Kati pou den se skotoni se kani dinatos. Wat letterlijk vertaald betekent : iets waar je niet van ondergaat maakt je sterker! Dat is mijn kerstwens voor jullie. Blijf positief, help en verras iemand die het nodig geeft, heb lief en zorg dat je begint bij jezelf om deze wereld beter te maken. En je zult zien dat we een Gelukkig Nieuwjaar tegemoet gaan.
Kala Christougenna kai Kali Proto Chronia.
That 's What Friends are For: Elma Koutsilopoulos
Als iemand mij vraagt wat ik het meeste mis van mijn eigen land, dan is mijn antwoord altijd "mensen". Met mensen bedoel ik mijn familie en mijn vrienden. Want je kunt alles meenemen, behalve de mensen die je lief zijn.Daarom koester ik degenen die in Nederland nog steeds mijn "vangnet" vormen. Minder dan toen ik er woonde, maar met een inniger band. Je moet er meer moeite voor doen en gelukkig heeft de komst van "messenger" en "whatsapp" veel dingen vereenvoudigt. Maar het zijn niet alleen de snelle berichtjes en de grappige foto ́s. Ik kan nog steeds met hen lachen én huilen. Internet heeft veel mogelijk gemaakt, behalve een omhelzing en daarom zeg ik nu sneller "ik houd van je en ik ben blij dat jij er voor me bent".
Ik wens iedereen fijne Kerstdagen en een gezond en gelukkig 2021!
