Het leven aan de rand van Griekenland kent zo zijn uitdagingen. Het eiland waar ik woon, is niet alleen heel klein, het is ook heel ver weg. Kastellorizo ligt op de grens met Turkije in de meest zuidoostelijke hoek van Griekenland. Als klein eiland zijn we echter goed voorzien. We beschikken over twee kleine supermarkten, een reisbureau, vier café 's en tien restaurants, waaronder een uitstekende pizzeria.
We hebben een prima bakkerij en een periptero. Er is een medisch centrum met twee artsen, een verpleegkundige en een apothekerspost. Voor de tandarts en specialisten zijn we aangewezen op Rhodos. Met zowel een basisschool als een school voor voortgezet onderwijs kunnen kinderen tot hun 18 e hier naar school. We hebben ook onze eigen elekriciteitscentrale, maar Kastellorizo heeft te horen gekregen dat het eiland meedoet in een project voor wind- en zonne-energie. Wij zijn een zelfstandige gemeente, met een gekozen burgemeester en een gemeenteraad met dertien leden. Kastellorizo is onderdeel van de provincie Dodekanessos. Uiteraard zijn hier ook politie en havenpolitie, een postkantoor en een bank.
Het eiland ligt niet alleen op de grens van Griekenland, het is ook een buitengrens van Europa. En daarom heeft het eiland een legerbasis. Deze basis is in de afgelopen jaren redelijk uitgedijd vanwege de vluchtelingen en de spanningen met overbuur Turkije. Maar daarover wil ik een andere keer meer. Toen we in 2006 naar Kastellorizo verhuisden, realiseerde ik me terdege dat je hier de zaken anders moet organiseren. Je springt niet even in de auto om naar een winkel te rijden. En voor 12 uur besteld in de internetwinkel, betekent hier niet dat je bestelling de volgende dag wordt geleverd! Kortom, je zorgt voor een voorraadje, eten in blik, spijkers, schroeven, kattenvoer, verwarmingselement voor de boiler. Alles komt van verre buur Rhodos, toch zo’n 150 km verderop. Een bezoek aan Rhodos bereiden wij zorgvuldig, met een lange lijst aan boodschappen en benodigdheden. Mijn man maakt houten meubels en wil het hout toch graag zien voordat hij het koopt. Heen op maandag heen en op vrijdag terug! In deze paar dagen wordt ook de tandarts bezocht, oude schoenen bij de schoenlapper afgeleverd, gaan we koffiedrinken met vrienden en ’s avonds uit eten. Vermoeiend, maar altijd leuk. De internetverbindingen zijn ook op de kleine eilanden uitstekend en de internetwinkel is inmiddels voor van alles een uitstekend alternatief. Maar internet heeft niet alles in de aanbieding. Stromend water bijvoorbeeld, elektriciteit, of gezondheidszorg. Of verbindingen met andere eilanden. En er is hier een factor van betekenis, die we niet kunnen beïnvloeden, het weer.
Water is voor dit eiland altijd een probleem geweest. In het verre verleden bestond er een ingenieus watersysteem met reservoirs voor regenwater over het gehele eiland. Dat bestaat niet meer (kapot gebombardeerd in de oorlog) en in plaats daarvan kregen we de waterboot. Zodra het waterpeil onder een bepaald niveau kwam, ging er een telefoontje richting Rhodos om de waterboot weer onze kant in te sturen. Regelmatig zat het gehele eiland zonder water. Een dag vang je wel op, twee dagen wordt al lastiger, maar na drie dagen heb je echt een probleem. In het verleden werden huizen altijd gebouwd met een eigen waterreservoir, maar gebeurt al lang niet meer. Ons huis uit 1905 heeft een reservoir voor 18 duizend liter. De regenpijpen leiden allemaal naar het reservoir. Helaas is het niet meer mogelijk om, zoals toen, de pijpen bij de eerste regen af te sluiten. Daarmee werd het dak namelijk schoongewassen en dan begon het verzamelen pas. Het verzamelde water gebruiken we voor de tuin en noodgevallen. Ons reservoir ligt in de tuin, er vallen insecten in en een groot deel van de dag staat de zon erop. Het gaat dus ruiken, zo erg zelfs dat je er niet meer mee wilt douchen. Daarom hebben we nog een tank van 1.000 liter, goed afgesloten, die wordt gebruikt voor douchen en de was. Maar zoals ik al zei, in noodgevallen. Met die waterboten, er waren er drie voor de gehele Dodekanessos, ging het dus regelmatig mis. Een aantal eilanden in de Dodekanessos heeft geen eigen water, zoals wij, en zijn dus allemaal afhankelijk van water uit Rhodos. Door de crisis in Griekenland werden er ook nog eens twee wegbezuinigd. Met alle bedden bezet in de zomer, is het water zo op en duurde het weer een paar dagen voordat de boot Kastellorizo aandeed. Dat was geen doen meer. De gemeente luidde de noodklok en er kwam een nieuwe ontziltingsinstallatie. Toenmalig minster - president Alexis Tsipras is ‘m persoonlijk komen openen.
Ik zei al dat we als klein eiland goed worden voorzien. Met bijna dagelijks een ferry en in de winter driemaal per week een vliegtuig, in de zomer zes keer per week, hebben we verbinding met Rhodos. En met twee van de boten kunnen we zonder overstappen helemaal doorreizen naar Athene. Maar, er is er een die roet in het eten kan gooien, vooral in de winter. Alle bestellingen, via internet of afgeleverd door een groenteboer van Rhodos, bereiken het eiland alleen als die ferry ook kan komen. En grote spelbreker is het weer. Waait het met een kracht van 10 Beaufort (zware storm), dan blijven alle boten aan de ketting! En dus kan het gebeuren, dat de schappen van de plaatselijke supermarkt griezelig leeg beginnen te raken. Of dat de bakker tegen je zegt, "koop maar wat extra’s, Elma, want als de volgende ferriy niet komt dan kan ik niet meer bakken, het meel is bijna op". Het komt niet vaak voor, gelukkig.
Leven bij de zee, is leven met de elementen en die we kunnen we niet beïnvloeden. "Τι να κανουμε ;’", zeggen de Grieken dan "wat kunnen we er aan doen ?". Je leert er mee omgaan en het maakt creatief. Bovendien heeft Kastellorizo iets dat nergens te koop is: rust, ruimte en aandacht voor elkaar.
Θα λεμε , tot ziens, Elma
