Klein en afgelegen als we zijn, zo voelt het niet. We hebben een grote buur, Turkije. Letterlijk, op steenworp afstand. Je zou het kunnen zwemmen. Dat mag niet, want er staat een verraderlijke stroming. De kortste afstand tussen de meest noordelijkste punt van Kastellorizo en het schiereiland bij Kaş meet slechts 800 meter. Van de ene haven naar de andere is het slechts 2 kilometer. Een afstand die ik als kind dagelijks fietste van huis naar school.
Maar de grens is al ruim een jaar dicht. Mijn vriendinnen Mine en Sumru heb ik al achttien maanden niet meer gezien. We sturen elkaar berichten, en we `Facetimen`, maar voor mijn gevoel zijn ze nog nooit zover weg geweest. Onze grote buur zorgde vorig jaar voor Kastellorizo ́s internationale doorbraak. Had daarvoor nog nooit iemand van ons gehoord, nu lag de naam van het eiland plotseling op ieders lippen, zeker op die van de internationale pers. Op enig moment waren het aantal journalisten en filmploegen niet meer te tellen. Bijna elke inwoner werd weleens gevraagd voor een interview, inclusief ondergetekende.
Er is elk jaar wel een incident om en nabij ons eiland. Meestal als er iets gebeurt zoals straaljagers die veel te laag overvliegen, dan zeggen de de eilanders “dat gaat niet over ons, dat is Athene en Ankara “. Ze halen hun schouders op en gaan over tot de orde van de dag. Maar dit keer was het anders (Turkije zocht naar olie en gas in de buurt van Kastellorizo). De spanning was voelbaar. En we konden niks doen. Iedereen, bewoners en bestuurders, waren er van overtuigd dat het ook weer goed zou komen. We hoopten op gezond verstand van beide kanten. En dat was er, gelukkig. De Turkse kuststrook, die officieel tot de regio Antalya hoort, was heel vroeger Grieks gebied. Het had en heeft de naam Lycië heette het toen. Ik zie bij de bewoners aan weerskanten van de grens eenzelfde mentaliteit. Ik zie ook dat beide volkeren graag bij elkaar komen. Laten we even doen of Corona niet bestaat en het normale leven zijn doorgang vindt. Elke vrijdag is er markt in Kaş en daar gaan veel Kastellorizi graag naar toe. Dus, ik bel een van de kapiteins, die met passagiers naar de overkant mag om een plekje voor de overtocht te reserveren. Vrijdagochtend om 08.00 uur verlaat een kleine armada de haven van Kastellorizo. Iedereen aan boord heeft een lange lijst met boodschappen. Sommigen hebben een afspraak bij de kapper, een enkeling moet naar de tandarts.
Het is inmiddels verleden tijd dat we zo van de boot het centrum van Kaş in kunnen lopen. Bij aankomst staan politie en douane op ons te wachten. Het paspoort wordt ingenomen en in ruil daarvoor krijg je een briefje waarop staat wie je bent en met welke boot je bent gearriveerd. De kapitein levert de avond voor vertrek een passagierslijst in bij de Grieksehavenpolitie, die dat vervolgens doorstuurt naar de Turkse havenpolitie, die dat op hun beurt weer doorsturen naar de lokale authoriteiten. Als Europese dagtoerist heb je geen visum meer nodig. Eenmaal door de douane gaat ieder zijn eigen weg, maar voor de meesten is de eerste stop bij de juwelier om de meegebrachte euro ́s om te wisselen in Turkse lira. Zij geven een betere prijs dan de bank. En dan...op naar de markt. Met zijn overvloed aan verse groenten en fruit en zijn heerlijke Turkse kazen. Die kazen mag je niet meebrengen, maar iedereen doet dat stiekem toch. En geen gesjouw met zware tassen, de meeste verkopers brengen je spullen naar de boot. Het merendeel van mijn groenten en fruit koop ik al jaren bij twee aardige broers. Zij weten dat ik mijn sla en kruiden graag haal bij de kleine boeren en ook dat nemen ze mee. De volgende stop is de supermarkt. Op mijn lijst vooral spullen die ik op het eiland niet kan krijgen en voer voor mijn kattenkinderen. Ook de supermarkt heeft "yacht" service ". Mijn inkopen worden in kartonnen dozen gepakt, mijn naam en de naam van de boot erop en klaar is kees.
Maar de boodschappen zijn niet de enige reden om naar Kaş te gaan. Ik heb er mensen leren kennen van wie ik ben gaan houden. Een Nederlands echtpaar, dat jaren geleden naar Turkije is verhuisd. En twee lieve vrouwen, beiden met een winkel in het centrum waar ze zelf ontworpen kleding en ander moois verkopen. Ik probeer mijn verplichte nummers zo snel mogelijk af te werken, zodat ik Mine en Sumru op kan zoeken. In de zomer is het niet altijd mogelijk, maar in de winter hebben we tijd om samen koffie te drinken en te praten over wat ons bezighoudt. Denk nu niet dat het bezoek eenrichtingsverkeer is. De Turken komen ook graag bij ons Kastellorizo heeft in de zomer een grote groep vaste gasten uit Turkije. Veel buitenlandse toeristen, maar ook Turkse. Velen van hen komen uit Istanboel of Ankara, maar ook inwoners van Kaş . Zij komen naar het eiland vanuit Kaş met een van de twee ferries. Kapitein Ali van één de ferries laat mij regelmatig weten dat hij hoopt snel weer te kunnen komen. De ferries komen in het zomerseizoen elke dag met dagjesmensen. Maar ja, de grens is dicht, dus de Turkse ferries liggen al een jaar werkloos in de haven. Hoe lang dat nog zo is? We weten het niet.
We weten ook niet of het festival in Kaş dit jaar doorgaat. Kaş organiseert elk jaar een cultureel festival. Onze bestuurders geven daar altijd acte de presènce en op de laatste dag komen er ruim tweehonderd zwemmers naar het eiland. Zij starten in de haven van Kastellorizo op het Europese continent en zwemmen naar de haven van Kaş op het Aziatische continent. Eén keer per jaar mag het, zwemmen naar Turkije.
Θα λέμε,
Elma
