Columns

Onze laatste columns

Uitgaan & Cultuur

Uitgaan & Cultuur

Gast Columns

Gast Columns

images/20210924_173528.jpgHet zit er weer op. De festiviteiten rondom Pasen. Ik heb me ooit laten vertellen dat de Paasviering op Kastellorizo één van de mooiste van de Dodekanessos is. Ik geloof het onmiddellijk, maar ik heb geen vergelijkingsmateriaal. Naast Kastellorizo heb ik Pasen alleen gevierd in het dorp waar mijn man vandaan komt, Pirgos Kieriou, onder de (Paas-) rook van Karditsa, midden op het vasteland. Daar maakten Vangelis en ik overigens meteen naam. Samen met een handvol dorpsouderen hielden we vol tot het absolute einde van de kerkdienst. Een dienst die om 10 uur ’s avonds was begonnen en even na twee uur ’s nachts was afgelopen. Op Paaszondag ging het dus door het dorp dat Vangelis met zijn Ολλανδέζα tot het einde waren gebleven.

 

Ik kom alleen in de kerk met rouwen en trouwen en als er een doop is. Toen ik nog op de lagere school zat, welke werd gerund door de zusters Franciscanessen, werden wij geacht toch zeker een keer in de week voor aanvang van de lessen naar de kerk te gaan. Daar kregen we dan een plaatje voor. Tien plaatjes leverden een kaart op en die werden door ons, kinderen driftig verzameld en geruild. Ik ben dus redelijk bekend met de gang van zaken binnen de katholieke kerk. Hoe anders verloopt een Grieks-Orthodoxe kerkdienst.

 

images/hpim1004.jpgToen ik hier net woonde en ik vroeg hoe laat een dienst begon voor een trouwerij of een uitvaart, dan was het antwoord altijd: “als de klokken luiden”:. Juist! Wij wonen, toevallig, tegenover de kerk. Dus als de klokken luiden, dan kijk ik door het raam om te zien of er al mensen naar de kerk lopen en dan ga ik ook. Het is niet meer al te strikt, maar er is nog steeds een vrouwen en een mannenkant. Ik loop altijd automatisch naar links, naar de “vrouwen.” De ikonen kus ik niet, maar ik steek wel altijd twee kaarsjes aan; één wordt geplaatst aan de “mannen” kant en is voor onze vaders. Het kaarsje aan de “vrouwen” zijde is voor onze moeders. De rituelen die ik ken uit mijn jeugd zijn hier niet van toepassing. Ik ken een katholieke dienst, als een met een duidelijk begin en einde. De momenten dat je mee bid, wanneer je gaat staan of juist moet knielen. In de Grieks-Orthodoxe kerk vindt ik een zekere ongedwongenheid: kerkgangers lopen in en uit, en op het moment dat ik binnenkom is de dienst al gaande. Maar misschien ben ik gewoon altijd te laat. Mensen komen binnen lang nadat de klokken hebben geluid en vertrekken ver voor het einde. Met Pasen is dat niet anders.

 

images/paasmis.jpgDat Griekenland zijn tradities in ere houdt, is goed te zien aan de rituelen rondom Pasen. Vanaf de eerste dagen van de vasten, Schone Maandag, bereiden de Grieken zich voor op het grootste feest op de Grieks-Orthodoxe kalender. Schone Maandag, de dag waarop iedereen laganabrood eet, luidt de periode in van veertig dagen vasten, de Sarakosti. Gedurende deze tijd leven de Grieken toe naar de laatste week voor Pasen, de Megali Evdomada, de Grote Week. De festiviteiten beginnen op Palmzondag, de zondag voor Pasen en ook de naamdag van mijn schoonmoeder. Op vrijdagochtend is er een dienst waarbij de Epitafios wordt versierd waarin de icoon van Jezus ligt. Na de kerkdienst begint de doodsklok te luiden om het overlijden van Jezus te benadrukken. Deze klok wordt overigens bij elk overlijden op het eiland geluid. Het zijn eigenlijk twee klokken, een met een zware klank als een mannelijke eilandbewoner is overleden en een klok met een lichtere klank voor een vrouw. Het luiden van de klok duurt totdat de avonddienst begint. Na afloop volgt een processie met de Epitafios van de kerk op Horafia via de grote trap naar beneden, rondom de haven naar de kerk van de Heilige Yiorgos om vervolgens via de kleine trap weer terug te worden gebracht naar de grote Konstantinoskerk.

 

images/20220430_151256.jpgZaterdagavond is de Paasmis in de kerk. Iedereen is dan, letterlijk, op zijn “paasbest” gekleed. De kerk is afgeladen vol, niet alleen met eilandbewoners, maar ook met bezoekers. Iets voor middernacht gaan alle lichten uit en komt de priester met een kaars die door het Heilige Licht is aangestoken en iedereen steekt met dit licht zijn eigen kaars aan. De kaars wordt brandende gehouden en mee naar huis genomen. Thuis wordtmet de vlam een kruisje gemaakt boven de deur voor een goed jaar. Op Kastellorizo gaan alle kerkgangers met hun kaars naar buiten en daar wordt de ceremonie voortgezet. Papa Yiorgi, de plaatselijke priester, neemt plaats op groot, houten spreekgestoelte en draagt de mis verder op. Zijn woorden gaan echter verloren in een kakofonie van geluiden; gebeier van de klokken, geknal van het vuurwerk en de vele goede wensen die eilanders en bezoekers met elkaar uitwisselen.  Als we na de buitenceremonie weer naar binnen willen, vindt Papa Yiorgi de deur op slot. Na veel gebons en een gespeelde woordenwisseling met de “onverlaat’” aan de andere kant van de deur, zwaait de deur open en gaat de flink uitgedunde menigte weer de kerk in. Terwijl Papa Yiorgi langzaam toewerkt naar het einde van de kerkdienst, doen velen zich al tegoed aan de traditionele paassoep, gemaakt van de ingewanden van de geit, die de volgende dag aan het spit wordt geroosterd.

 

Papa Yiorgi houdt er rondom Pasen nog een eigen traditie op na. Sinds jaar en dag bouwt hij in het begin van de vastentijd een hut ergens in de buurt van de grote Konstantinoskerk. Daar verzamelen zich ’s avonds de veelal oudere mannen van het dorp om het leven en de politiek te bespreken. Het mag zijn gasten aan niets ontbreken, dus staat het bier koud en ligt het vlees buiten op de barbecue. Het stamt uit de tijd dat er nauwelijks vertier was te vinden op het eiland. Die tijden zijn al lang voorbij, maar Papa Yiorgi denkt er niet
aan om met zijn nevenfunctie als kroegbaas te stoppen.

Τα λέμε,

Elma

Op deze content rust copyright, voor meer informatie zie onze disclaimer

 
Griekenland life
Helmond, Nederland
info@griekenland.life

Athens, GR

9°C
Zware Regen