Wat is er nou romantischer dan trouwen op een afgelegen, idyllisch eiland in de Middellandse Zee? Ik kan zo snel ook niets anders bedenken. Kastellorizo is voor velen een droomlokatie. Zeker als je ook nog een band hebt met dit eiland hebt.
Deze zomer staan er vijf trouwpartijen op de kalender. Alle trouwlustigen komen uit Australië. In het begin van het jaar zijn al twee lokale stellen getrouwd, zij vermijden de hitte en de drukte van de zomermaanden. En zij kozen ook niet voor een typische eilandbruiloft, maar voor een meer moderne setting. Een korte ceremonie op het gemeentehuis en daarna een feest met familie en vrienden in een van de plaatselijke restaurants. Trouwen op Kastellorizo levert zonder meer prachtige trouwfoto’s op, maar de aantrekkingskracht voor de Australische stellen is de band met het eiland en de mooie tradities die de inzegening omgeven. Deze tradities strekken zich uit over drie dagen. Voor de bruid soms een ware uitputtingsslag.
Ik heb inmiddels een paar traditionele eilandbruiloften mogen beleven. Het begint al met de uitnodiging. Op Kastellorizo bestaat die uit een brood met een gat in het midden. Deze broden worden aan een stok geregen, een paar ferme knapen hijsen de stok op hun schouders en gaan het hele eiland rond. Elke familie krijgt een brood en is daarmee uitgenodigd voor de bruiloft en alle omringende feestelijkheden. Waarom een brood? In vroeger tijden kende het dorp geen printer, maar wel een bakker, zodoende. Dat brood hoef je overigens niet mee te brengen als bewijs van uitnodiging, je eet het lekker op.
De kerkelijke inzegening is op zondagmiddag, maar de start van de voorbereidingen en feestelijkheden is al op vrijdag. Het bed van het bruidspaar wordt dan klaargemaakt door de vrouwen van het dorp. Zij verzamelen zich aan het begin van de avond bij het huis van het bruidspaar. Onder het zingen van traditionele liederen wordt de echtelijke sponde opgemaakt met het mooiste bedlinnen. Het bed wordt vervolgens bestrooit met de kruiden die eerder op de dag in de bergen zijn verzameld. Traditioneel wordt het zogenoemde "votania" gebruikt, een kruid dat lijkt op lavendel. Het bruidspaar wordt op deze manier een vruchtbaar huwelijk gewenst.
De feestelijkheden krijgen een vervolg op zaterdag als familie en vrienden van het bruidspaar zich verzamelen in de haven. Daar liggen twee boten voor hen klaar, familie en vrienden van de bruid gaan op de ene boot en die van de bruidegom op de andere. In de haven cirkelen de boten om elkaar heen, terwijl de families om beurten en om het hardst bruiloftsliederen zingen. Het lijkt een beetje op sparren. Aan de kant van de bruidegom wordt gezongen hoe gelukkig de bruid, de "nifi" in het Grieks, zich wel niet mag prijzen met zo’n mooie man, zo’n goede "vangst". Uiteraard laat de familie van de "nifi" zich niet onbetuigd en roept over het water dat de bruidegom, de "chambros", zich in de handen mag knijpen met zo’n mooie vrouw. Er bestaat een heel scala aan liedjes en de families doen niet voor elkaar onder. Na afloop sluit iedereen zich in elkaars armen en wandelen gemoedelijk naar de lokaliteit waar de "savatovrado" plaatsvindt, de zaterdagavond voor het huwelijk.
Verwar de "savatovrado" niet met een vrijgezellenavond, want hier zijn zowel de bruid als de bruidegom aanwezig plus familie en vrienden van beide zijden. In een ongedwongen sfeer nemen de aanstaande echtelieden afscheid van een fase in hun leven. En ook op deze avond komen traditie en symboliek regelmatig om de hoek kijken. Zo wordt rijst en kip geserveerd. De rijst symboliseert de verbinding die man en vrouw gaan maken en daarmee starten met het leggen van een fundament, samen wortel schieten als het ware. De bruidegom moet het feest wel voor 12 uur ’s nachts verlaten, want hij mag zijn "nifi" op de dag van trouwen pas zien als ze bij de kerk aankomt.
En dan is de grote dag. De bruid wordt gekleed door haar familie, moeder, zussen, tantes, nichten. Afzonderlijk van haar aanstaande man wordt ze door haar vader naar de kerk begeleid, meestal onder begeleiding van muziek. Haar aanstaande staat bij de ingang van de kerk te wachten en samen gaan ze naar binnen. Als Griekenlandganger ben je vast wel eens de kerk binnengelopen als er een trouwerij gaande was. Nooit gedaan? Doen de volgende keer, want je bent er van harte welkom. Sterker nog, op Kastellorizo gaan alle bezoekers die in de kerk waren mee op de foto! Naast de kerk ligt de basisschool met een indrukwekkende trap voor de ingang. Bruid en bruidegom staan met hun families onderaan en de trappen vullen zich met alle bezoekers: eilandbewoners, gasten en toeristen.
De bruidsparen deze zomer hebben hun eigen feesten georganiseerd, van klein tot groot. De grootste bruiloft telt meer dan driehonderd gasten. Maar de typische eilandbruiloften blijven voor mij het mooiste. Het plein buiten de kerk staat dan vol met tafels en stoelen. Er zijn snoeren lichtjes gespannen van eucalyptusboom naar lantaarnpaal naar kerkmuur naar restaurant. Dorpsgenoten zoeken zich een plek, kinderen vinden elkaar en verliezen zich in tijd en spel. Ook buitenlanders, die een huis hebben op het eiland schuiven aan, voor de Kastellorizi zijn ook zij deel van de gemeenschap. Een brigade jongeren heeft zich in een wit overhemd gestoken en helpt bij de bediening. Ervaring is niet vereist. We wachten op het jonge paar. Als zij arriveren klinkt er luid applaus en gejoel. Glazen worden geheven, gelukswensen van alle kanten toegeroepen. Het hele dorp feest onder de sterren tot in de kleine uurtjes. Να ζείστε!
Τα λέμε,
Elma
